Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Danışmanı Cemil Ertem tarafından Kasım ayı sonunda hazırlanan raporda, “Yeni Ekonomik Modelin” temel amacı aktarıldı. Raporda, “” Kur avantajı ve yatırımların artmasıyla ihracatın arttırılması ve cari fazla ile dış borca bağımlılığın sonlandırılması amaçlanmaktadır” denildi.
Yeni ekonomik modelde temel amacın, düşük faiz ortamı ile yatırımların desteklenmesi, büyümenin ve istihdamın sürdürülebilir hale getirilmesi ve rekabetçi kur avantajı ve yatırımların artmasıyla ihracatın artırılması ithalatın düşürülmesi ve nihayetinde cari açığın cari fazlaya evrilerek dış borca bağımlılığın ortadan kaldırılmasının amaçlandığı belirtildi. Öte yandan maliye politikasıyla ilgili olarak, ““Dolaylı vergilerin azaldığı, doğrudan vergilerin arttığı çağdaş bir bütçe anlayışına geçmeyi hedefliyoruz” denildi.
“YÜKSEK FAİZ, DÜŞÜK KURA DAYALI EKONOMİK MODEL DÜŞÜK İSTİHDAM YARATIYOR”
DÜNYA’nın elde ettiği “Yeni Ekonomik Model Gerekçeleri –Getirileri” başlıklı sunumda, ihracattaki istikrarlı artışın sağladığı ekonomik katkılara işaret edilerek, bunun Merkez Bankası kullanılabilir rezervlerini de artıracağı belirtildi. AKP hükümetleri döneminde uygulanan temel politika bileşeninin sonuç vermediği belirtilen raporda, “yüksek faiz, düşük kura dayalı ekonomik model bir yandan yüksek faiz maliyetleri nedeniyle yatırım ortamını zayıflatırken, diğer yandan ihracatta rekabet gücümüzü azaltmaktadır” ifadelerine yer verildi. Eleştirilen politika bileşeninin düşük büyüme, düşük istihdama yol açtığı, düşük kur nedeniyle ithalatın ihracattan daha hızlı arttığı ve oluşan cari açığın oluştuğu belirtildi.
Raporda ayrıca cari açık konusunda, cari açık finansmanında yo oynayan sıcak paranın yüksek seviyelerde oluşunun TL üzerinde baskı yarattığı ifade edildi. Ayrıca, ” Yeni model ile birlikte azalan cari açık, finansman ihtiyacı üzerindeki yükü azaltacağından, bu durumda hem net döviz açığı kapanmış hem de yabancıların hisse senedi ve borç senetleri piyasasında yarattığı kırılganlık azalmış olacaktır” ifadesine yer verildi.
YENİ EKONOMİK MODELİN POLİTİKA VE REFORMLARI
Sunumda “Dış borca, sıcak paraya dayalı bir dış ticaret rejimi ile yüksek faizin sonucu olan yüksek borç, sıcak para ve ithalata dayalı büyüme modeli” uygulanmayacağı belirtildi. Temel politikalar ise şu şekilde
- Net döviz girişine, küresel rekabete dayalı bir dış ticaret rejimi.
- Düşük faizle yatırımları önceleyen, ihracatın ithalatı karşılama oranının çok üzerinde olduğu, cari fazla veren, küresel rekabette ve teknoloji ihracında öncü yeni bir büyüme modeli.
- Toplam faktör verimliliğini esas alan, nitelikli işgücü ile hakkaniyetli bir ücret politikasına önem veren, refah düzeyi giderek artan bir üretim ve teknoloji üssü olmaya öncelik vermek.
Yeni modelin reform alanları ise;
- Sağlıklı işleyen, mali derinliği ve çeşitliliği esas alan bir finansal yapı.
- Banka sistemimizin sermaye ve aktif kalitesini yukarı çekmek.
- Reel sektörü banka sistemi dışında da finanse edecek çağdaş finansal yapıları hızla oluşturmak.
- Tarımda kendine yeterli, tarladan sofraya arz zincirini ve fiyatlamasını en sağlıklı şekilde sağlayarak gıda enflasyonunu gündemden kaldırmak.