Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)'nın geçtiğimiz hafta kredi kullanımlarıyla alakalı verdiği karar sonrasında şirketlerin ödemeler konusunda sıkıntı yaşamaya başladığı öğrenildi. Ekonomist Erol Taşdelen konuyla ilgili 'ödemelerde sorunların başladığını' söyledi
Geride bıraktığımız Cuma BDDK’nın TL kredilerdeki sınırlamaya yönelik düzenlemesi anlaşılamayınca düzenlemeye dönük olarak pazar akşamı ayrıntılı basın açıklaması ile uygulamaya yönelik açıklama gelmişti.
ŞİRKETLER ÖDEMELERİNİ ERTELEDİ
Pazartesi günü bankaların büyük kısmında ilk günün de belirsizliği ile krediler durma aşamasına gelirken çoğu banka TL kredi kullandıramadı. Uygulamaya hazırlıksız yakalanan müşteriler de ödemelerde problemler yaşamaya başladı, şirketler kredi kullanarak yapmayı düşündükleri ödemelerde erteleme yaptı.
Çoğu şirketin ödeme aracı olarak tercih ettiği Doğrudan Borçlanma Sistemi – DBS kredilerinde ilk günden başlayarak ödemeler durdu. Özelikle, elektrik, su, doğalgaz gibi fatura ödemelerinde; SGK, vergi, gümrük ödemeleri ile beraber; son zamanlarda bankalar başta gıda toptancısı şirketlerini ana tedarikçilerinden aldığı mal alımına dönük DBS kredileri durma aşamasına geldi. Zira BDDK pazar günü paylaştığı ayrıntılı açıklamada DBS krediler için “Doğrudan Borçlandırma Sistemi (DBS) gibi gayri nakdi krediler, nakdi krediye dönüşmediği sürece karar kapsamında değildir” ifadesinin ise piyasada karşılığı yoktu çünkü; TL kredi sınırlamasının ana mantığı limitiniz de olsa gerekli şartları sağlamıyorsanız hiçbir TL kredi kullanılamayacaktı. DBS krediler de çoğu TL nitelikli krediler olduğu için şirketler bu kredileri de kullanamadıkları gibi ödemelerine de hazırlıksız yakalandılar ve önemli problemler yaşandı. Ödeme yapamayan bazı şirketler ödemelerde temerrütte düşerken, gecikme faizi dışında ödemeyi aksattıkları kurum karşısında da prestij kaybına maruz kaldılar. Bankalar salı ve çarşamba günleri şirketlerden taahhütname alıp problemi çözmeye uğraşırken; yeterli şartları yerine getiremeyen şirketler DBS kredileri dahil TL kredi kullanamadı. Alınan taahhütnameler ile TL kredilerdeki bütün sorumluluk ve meydana gelecek zarar müşterinin karşılayacağı bu biçimde bankanın sorumluluğunun olmadığı da güvence altına alınıyor.
ŞİRKETLER BDDK'YA TEPKİ GÖSTERDİ
BDDK’nın düzenlemesindeki “firmalar, TL krediler ile döviz alıyor” ana nedeni olarak öne sürülmesine karşın DBS kredilerde böyle bir olanak yok. Bu sebeple başta yarın DBS ile ödemesi yapılacak SGK ödemeleri olmak üzere aksaklıklar meydana gelecek. Esasen; ortaya çıkan ödemelerdeki sıkıntılar düşünüldüğü zaman; döviz alma olanağı olmayan DBS kredilere BDDK kapsam dışında tutmalıydı. Hazırlıksız yakalanıp, ödemesi aksayan şirketler ise BDDK’yı suçlayıp; “DBS kredisi ile döviz alınamayacağını BDDK biliyor bu kredi niçin kapandı anlamadık” tepkisini belirttiler.
Son zamanlarda sık kullanılır yöntem olan “hazırlıksız ve ani düzenlemeler” piyasalarda ödeme sistemlerinde sorunlar yaşatırken; şirketler de gerçekleştirilen ani değişikliklerden oldukça rahatsız halde. Ani değişiklikler şirketlerin ödeme sistemlerinde aksamalara sebep olduğu için şirketlerin piyasalardaki imajına da olumsuz etki yaparken; şirketler bu tür ani değişiklikler için fonlarından bir bölümünü bankalar yerine kendi bünyelerinde tutma yöntemini yaygınlaştırmaya başladı.