Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, bakanlığının 2024 bütçesinin görüşmelerinde; “Kadına yönelik şiddet fiziksel, psikolojik ve ekonomik boyutları olan can yakıcı bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüm bu boyutlarını göz önünde bulundurarak mücadelemizi sıfır tolerans ilkesiyle büyük bir kararlılıkla sürdürüyoruz ve sürdürmeye devam edeceğiz. Kadının Güçlenmesi Programına ayırdığımız bütçeyi 2024 yılı için yüzde 165 oranında artırdık. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kanunu ile kadına yönelik şiddetle mücadelede dünyada eşi benzeri az bulunan bir hukuki düzenlemeye sahibiz. Mevcut koşulları göz önünde bulundurarak genişlettiğimiz Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele genelgesinin birkaç gün içerisinde yayımlanacağını dile getirmek isterim" dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda bugün Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın ve bağlı kuruluşlarının 2024 yılı bütçe teklifi, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşülüyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, bakanlığın bütçesine ilişkin yaptığı sunumda özetle şunları ifade etti:
"DEPREMİN İLK GÜNÜNDE KORUMAMIZ ALTINDAKİ 2 BİN 610 KİŞİYİ GÜVENLİ BÖLGELERDEKİ KURLUŞLARA YERLEŞTİRDİK"
"Depremin ilk gününde korumamız altında olan engelli, yaşlı, çocuk ve kadınlardan oluşan 2 bin 610 kişiyi güvenli bölgelerdeki kuruluşlara yerleştirdik. Bin 300 kişilik Afet Acil Sosyal Yardım ekibini ivedi bir şekilde bölgeye yönlendirdik. Vatandaşlarımızın acil ihtiyaçları için; Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına 1,8 milyar Türk Lirası gönderdik. Ulusal ve uluslararası 88 ayni bağış deposu kurduk. 206’sı deprem bölgesinde olmak üzere 300 sosyal market kurduk. 14 Mobil Sosyal Market Tırını faaliyete geçirdik. Kadınlar ve bebekler için 27 giyim ve bebek bakım ünitesi kurduk. Ayni bağışlar için hava araçlarıyla 487 sefer tertip ettik. 32 binden fazla yardım tırını ayni yardım depolarına yönlendirdik. Rehabilitasyon amacıyla Kadın Kooperatifleri İş Atölyesi adıyla sosyal alanlar oluşturduk.
"DEPREM NEDENİYLE AİLESİNDEN AYRI DÜŞMÜŞ, REFAKATÇİSİ OLMAYAN BİN 912 ÇOCUĞA SAHİP ÇIKTIK"
Deprem nedeniyle ailesinden ayrı düşmüş veya refakatçisi olmayan bin 912 çocuğa Türk milleti adına biz sahip çıktık. Hızlı bir koordinasyonla çocukların kimliklendirme çalışmalarını tamamladık. Bu kapsamda; bin 866 çocuğu ailesine veya aile yakınlarına teslim ettik. 5 çocuğu aile odaklı hizmetlerden faydalandırdık. Tedavisi devam eden 2 çocuğun durumlarını takip ediyoruz. 24 çocuğu Bakanlık olarak bakım ve koruma altına aldık. 15 çocuk ise maalesef vefat etmiştir. Geçtiğimiz Ekim ayında çocukların güvenli ve huzurlu bir ortamda yetişmeleri için Adıyaman ve Hatay’da yeni çocuk evleri sitelerimizin temellerini attık. Depremden etkilenen engelli vatandaşlar için 120 işaret dili tercümanı sahada canla başla çalıştı. Engelliler için 6 mola evini hizmete açtık.
"AİLENİN GÜÇLENMESİ VİZYON BELGESİ VE EYLEM PLANINI 2024’ÜN BAŞINDA MİLLETİMİZLE PAYLAŞACAĞIZ"
Toplumumuzun temeli olan aileyi güçlü kılmak için tüm paydaşlarımızın katkılarıyla 81 ilde Aile Çalıştayları gerçekleştirdik. Şura kararlarını destekleyecek Ailenin Güçlenmesi Vizyon Belgesi ve Eylem Planını 2024’ün başında milletimizle paylaşacağız. Bu planla aile bağlamında kalkınma, çevre, iklim ve dijitalleşme gibi konularda Türkiye’nin dört bir yanında farkındalık artırıcı çalışmalar yapacağız. Aile Enstitüsü ve Bilim Kurulu kuracağız. Enstitü ile Bakanlığımız politikalarına yön verecek akademik çalışmalar gerçekleştireceğiz. Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesi Programına ayırdığımız bütçe aileye verdiğimiz önemin somut bir göstergesidir. 2023 yılında programa 3,8 milyar bütçe ayırmışken yüzde 208 oranında bir artışla 2024 yılında 11,9 milyar lira ödenek tahsis ettik. Ülkemizin dört bir yanında açtığımız 410 Sosyal Hizmet Merkezimizle vatandaşlarımızın tek bir noktadan sosyal hizmetlere erişimini sağlıyor. 2024 yılı içerisinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde de bir Sosyal Hizmet Merkezi açacağımızın müjdesini paylaşmak isterim. Aile içi iletişimi geliştirmek amacıyla başlattığımız Aile Danışmanlığı hizmetiyle 109 bin kişiye hizmet sunduk. Evlilik Öncesi Eğitim Programımızla 1,6 milyon gencimize, Aile Eğitim Programımızla 3,8 milyon kişiye eğitim verdik. Petrol, doğalgaz ve maden gelirleriyle kurulan Aile ve Gençlik Fonu ile yeni evlilikleri teşvik ederek gençlerimize destek olacağız.
"ÇOCUKLARIN KORUNMASI VE GELİŞİMİNİN SAĞLANMASI PROGRAMININ BÜTÇESİNİ 2024'TE YÜZDE 90 ORANINDA ARTIRDIK"
Çocukların Korunması ve Gelişiminin Sağlanması programına 2023 yılında ayırdığımız bütçe 14 milyar lirayken, 2024 yılında yüzde 90 oranında bir artışla bu programa 26,5 milyar lira ödenek tahsis ettik. 0-3 yaş dönemi çocuklara bakım ve eğitim hizmeti veren kurumların sayısını artıracak çalışmalar yapıyoruz. Bu kapsamda mahalle odaklı kreş modelini başlatıyoruz. Türkiye’nin dört bir yanında yaygınlaştıracağımız bu modelle özellikle kadınların ev veya iş hayatı arasında bir tercih yapmak zorunda olmalarının önüne geçmeyi hedefliyoruz. 164 bin çocuğu ailelerinin yanında ve sosyal çevresinden koparmadan Sosyal ve Ekonomik Destek programıyla takip ediyoruz. Maddi zorluk yaşayan ailelere aylık 3 bin 571 lira maddi destek sağlıyoruz. Koruyucu aile yanında kalan çocuk sayısını 2023 yılı itibarıyla 9 bin 535’e çıkardık. Her bir çocuk için 5 bin 705 lira destek sağlıyoruz. Evlat edinme hizmetiyle sadece bu yıl 494 çocuk sıcak bir yuvaya kavuştu. Böylece 19 bin 441 çocuğun aile şefkatiyle büyümelerini sağladık. Bugün 14 bin 464 çocuk; bin 185 çocuk evi, 116 çocuk evleri sitesi ve 64 ihtisaslaştırılmış çocuk evleri sitesinde aile ortamında büyümelerini sağlıyoruz. Bugün itibarıyla devlet korumasındaki 61 bin 480 gencimizin kamuda istihdam edilmesini sağladık. Gençlerin özel sektörde istihdam edilmesini de teşvik ediyoruz. Çocuk katılımında dünyada örnek olan Çocuk Hakları Komitelerini kurduk. RTÜK ile çocukların dijital mahremiyetine yönelik çalışmalarımızı başlattık. Ülkemizde yaşayan 385 binden fazla yabancı uyruklu çocuğa ulaşarak sosyal uyum hizmeti sunduk.
"BU YIL ENGELLILERIN TOPLUMSAL HAYATA KATILIMI VE ÖZEL EĞITIM PROGRAMINA YÜZDE 71 ARTIŞ ORANIYLA 72,3 MILYAR LIRA BÜTÇE AYIRDIK"
Bu yıl Engellilerin Toplumsal Hayata Katılımı ve Özel Eğitim Programına yüzde 71 artış oranıyla 72,3 milyar lira bütçe ayırdık. 2002’den bu yana 68 bin 108 engelli vatandaşımızı kendileri için uygun olan kadrolara atadık. Engelli vatandaşların aile bütünlüklerini muhafaza edecek şekilde bakımlarının evde yapılmasını önceliyoruz. Ailelerine aylık 5 bin 97 liralık evde bakım yardımı yapıyoruz. Bugün bu hizmetten 562 bin 267 kişi faydalanıyor. Bu kapsamda 2006 yılından bugüne kadar 110,5 milyar liralık ödeme gerçekleştirdik. 310 Özel Bakım Merkezi, 136 Gündüzlü Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi ve 149 Umut Evi ile engelli vatandaşlarımıza hizmet sunuyoruz. Bunun yanı sıra engelli ailelerinin kendilerine vakit ayırmalarına imkân sağlamak için yatılı kuruluşlarımızda misafir bakım hizmeti sunuyoruz.
"AKTIF VE SAĞLIKLI YAŞLANMA PROGRAMINA YÜZDE 102 ARTIŞ ORANIYLA 2024 YILINDA 8,5 MILYAR LIRA BÜTÇE AYIRDIK"
Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma Programına yüzde 102 artış oranıyla 2024 yılında 8,5 milyar lira bütçe ayırdık. Bu kapsamda on gün önce Darülaceze Sosyal Yaşam Şehrini milletimizin hizmetine sunduk. 168 huzurevinde 14 bin 637 yaşlıya bakım hizmetini yatılı olarak sunuyoruz. Ayrıca 13 bin 312 yaşlıya özel kuruluşlarca işletilen 268 huzurevinde bakım hizmeti sağlıyoruz. Yaşlıların dijital okuryazarlığını geliştirmek için Dijital Bahar Odaları kurduk. Yaşlılar için Üçüncü Yaş Üniversitelerini yaygınlaştırıyoruz.
"KADININ GÜÇLENMESİ PROGRAMINA AYIRDIĞIMIZ BÜTÇEYİ 2024 YILI İÇİN YÜZDE 165 ORANINDA ARTIRDIK"
Genel istihdam oranı yüzde 12 artarken, kadın istihdamını yüzde 25 oranında artırdık. Bu oranı artırmak, kadın istihdamını güçlendirmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İŞKUR eğitimleri, KOSGEB ve KOBİ destekleriyle kadınlara yeni iş imkanları sağladık. İki bakanlığımızla birlikte yürüttüğümüz çalışmalarla bin 8 yeni kadın kooperatifinin kurulmasını sağladık. Kadınların Kooperatifler Yoluyla Güçlendirilmesi Projesi ile 7 bin 114 kadına ürün geliştirme ve gıda güvenliği konularında danışmanlık ve eğitim hizmeti verdik. Geleceğini Kuran Genç Kadınlar Projesi ile 11 ilimizde kadınların ihtiyaçlarına göre eğitim ve danışmanlık faaliyetleri yürütüyoruz. 3 bin 67 kadına ulaştığımız bu programla birçok alanda eğitimler düzenliyoruz. Türkiye’de Kadın-Erkek Eşitliğine Duyarlı Planlama ve Bütçeleme Projesi ile kadın ve erkeklerin farklı öncelik ve ihtiyaçlarını gözeten bir bakış açısını planlama ve bütçelemenin tüm aşamalarına yansıtmayı hedefliyoruz.
Kadına yönelik şiddet fiziksel, psikolojik ve ekonomik boyutları olan can yakıcı bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüm bu boyutlarını göz önünde bulundurarak mücadelemizi sıfır tolerans ilkesiyle büyük bir kararlılıkla sürdürüyoruz ve sürdürmeye devam edeceğiz. Kadının Güçlenmesi Programına ayırdığımız bütçeyi 2024 yılı için yüzde 165 oranında artırdık. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kanunu ile kadına yönelik şiddetle mücadelede dünyada eşi benzeri az bulunan bir hukuki düzenlemeye sahibiz. Bu kapsamda Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele IV. Ulusal Eylem Planı ile 2024 yılı faaliyet planımızı bu hafta sonu kamuoyuyla paylaşacağız. Şiddetle mücadele politikalarımız için önemli bir kaynak olacak Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırmasının üçüncüsünü 2024 yılının ilk yarısında yapacağız. Mevcut koşulları göz önünde bulundurarak genişlettiğimiz Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele genelgesinin, birkaç gün içerisinde yayımlanacağını dile getirmek isterim. İçişleri Bakanlığımızla birlikte yürüttüğümüz ve 11 dil desteği bulunan KADES uygulaması ile şiddet ihbarlarına daha hızlı ve daha etkili bir şekilde cevap veriyoruz. Alo 183 Sosyal Destek Hattı, WhatsApp ve BİP uygulamaları ile anlık danışmanlık hizmeti veriyoruz. Şiddet mağduru kadınların ve beraberindeki çocukların adalete erişimlerini kolaylaştırdık.
"2002 YILINDAN BUGÜNE 16-17 YAŞ GRUBUNDA EVLENEN KIZ ÇOCUKLARININ ORANINI YÜZDE 73 AZALTTIK"
81 ilde bulunan ŞÖNİM’lerle 2012’den bugüne kadar toplam 1 milyon 618 bin kişiye hizmet verdik. Merkezlerimizin sayısını artırmak için çalışmalarımız devam ediyor. 2024 yılında Adana, Antalya, Bursa, İstanbul, İzmir, Konya ve Şanlıurfa’da yeni ŞÖNİM’leri faaliyete geçireceğiz. 2002 yılında kapasitesi 283 olan 11 kadın konukevimiz bulunuyorken, bu yıl itibarıyla 112’si Bakanlığımıza bağlı olmak üzere 149 kadın konukevinde 3 bin 650 kadına yardım eli uzatıyoruz. Kadın konukevlerini mağdur kadınların ve beraberindeki çocuklarının risk durumları ve farklı ihtiyaçlarına göre yapılandırıyoruz. Bu doğrultuda, 15 ilde 17 kadın konukevini ihtisaslaştırdık. Erken yaşta ve zorla evlilikleri önlemek için 28 ilde acil eylem planlarımızı etkili bir şekilde yürütüyoruz. Bu kapsamda 2002 yılından bugüne 16-17 yaş grubunda evlenen kız çocuklarının oranını yüzde 73 azalttık. Kadın, çocuk ve aile bireylerine yönelik her türlü şiddet, istismar ve ihmal vakalarının hukuki süreçlerini 81 ilde 350 avukatımızla titizlikle takip ediyor, davalarda mağdurların yanında yer alıyoruz.
"ŞEHİT YAKINI, GAZİ VE GAZİ YAKINI 48 BİN 819 KİŞİNİN KAMUDA İSTİHDAMINI SAĞLADIK"
Şehit yakını, gazi ve gazi yakını 48 bin 819 kişinin kamuda istihdamını sağladık. Nisan ayında yaptığımız değişiklikle muharip gazilerin şeref aylıklarının sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın eşitlenmesini sağladık. Toplam 226 bin 367 ücretsiz seyahat kartını şehit yakını, gazi ve gazi yakınları ile vazife malullerimize ulaştırdık. 30 bin 929 Kıbrıs Gazimize Milli Mücadele Madalyalarını tevcih ettik.
15 Temmuz, İstanbul Beşiktaş Saldırısı ve Zeytin Dalı Harekatında hayatını kaybeden şehit yakını ve gaziler için yapılan şartlı bağışları hak sahiplerine aylık ödemeler halinde aktardık. Yardım miktarını 2 bin 600 liradan 4 bin liraya çıkardık. Son iki yılda bayramlarda, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik gününde ilave ödemeler gerçekleştirdik. Hak sahibi şehit yakını ve gazilere bugüne kadar 569,9 milyon Türk Lirası ödeme yaptık. Bu ayın başında 2 bin 863 şehit yakını ve gazinin toplu ödeme talebini yerine getirdik. Sosyal yardımları değişen ihtiyaç gruplarına göre çeşitlendirdik. Buna bağlı olarak 2022 yılı itibariyle sosyal yardımların farklı kalemlerinden 4,4 milyon hane yararlandı.
"BU YIL 279 AILE DESTEK MERKEZI VE 61 SOSYAL DAYANIŞMA MERKEZI AÇTIK"
Kadınların sosyal, kültürel, kişisel ve mesleki gelişimlerine katkı sağlamak için sadece bu yıl 279 Aile Destek Merkezi ve 61 Sosyal Dayanışma Merkezi açtık. Böylece ADEM sayısını 610’a, SODAM sayısını 108’e çıkardık. Türkiye Aile Destek Programımızı 1 yıl daha uzattık. Ulusal Vefa Programı ile yaşlıların ve engellilerin zaruri ihtiyaçlarının düzenli olarak karşılanmasını sağlıyoruz. Bu kapsamda 2022 yılında 59 bin yaşlı ve engelli vatandaşa hizmet verirken 2023 yılında hizmet götürdüğümüz yaşlı ve engelli sayısını 126 bin 40’a çıkardık.
"2024 YILI BÜTÇEMIZDE AILE DESTEK PROGRAMI IÇIN 32 MILYAR AYIRDIK"
2024 yılı Bakanlığımız bütçesinde; ücretsiz seyahat desteği için 740 milyon, koruyucu aile programı için 1,4 milyar, ihtiyaç sahibi ailelerin çocukları için 12,5 milyar, aile destek programı için 32 milyar, engelli vatandaşlarımızın evde bakımları için 56,2 milyar, bakımı yapılan engelli ve yaşlı yakınları için 64,1 milyar, sağlık primi giderlerini karşılayamayan vatandaşlarımız için 100,5 milyar lira kaynak ayırdık.”