Dolar kurunun yükselişe geçmesi ve Brezilya’da yaşanan don olayı ve kahve plantasyonlarındaki azalma küresel tedarik sıkıntıları kahve fiyatlarını uçurdu.
BREZİLYA’DAKİ DON OLAYI ÇOK ETKİLEDİ
Kahve fiyatları 2021’de 11 yıllık bir rekora imza attı. Bloomberg’de yer alan habere göre, gösterge olarak kabul edilen Arabica vadeli kontratları bu sene New York piyasasında yüzde 76 yükselerek pound başına 2.25 dolara kadar çıktı.
YÜZDE 75 ARTTI
Dünyanın en büyük Arabica kahve çekirdeği üreticisi olan Brezilya’da olumsuz iklim koşulları ve kahve plantasyonlarındaki azalma küresel tedarik sıkıntılarını artırdı. Bununla birlikte navlun ve lojistik kısmında yaşanan fiyat artışları da kahve fiyatlarındaki yükselişte etkili oldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati, MÜSİAD yönetimi ile bir araya geldiği toplantıda açıklamalarda bulundu. Bakan Nebati TL’yi destekleyici yeni enstrümanlar ile alakalı olarak “TL’yi güçlendirecek enstrümanlarımızı sunduk, dönem bu enstrümanları kullanma dönemi. Birilerinin bize söylediği ve öğrettiği şeyin dışına çıkıyoruz, bu yolda yürümeye devam edeceğiz. Kur artık tartışılır olmaktan çıktı. Döviz kurları dengeye kavuştu” ifadelerini kullandı.
Bakan Nebati’nin açıklamasından öne çıkanlar şu şekilde:
“Cari işlemlerdeki iyileşme sürüyor – Yeni ekonomik modelle birlikte düşük cari açıktan cari fazlasına geçeceğiz. Ortodoks politikaları kenara bıraktık. Bütçe disiplininden taviz vermemek koşuluyla yolumuza devam edeceğiz”
Artık ayda 20 milyar dolar ihracatla yolumuza devam ediyoruz. 2021’de ithalat yıllık yüzde 23,6 arttı. İhracat 32,9 arttı yani dış ticaret açığı 7,8 oranında azalarak 45,9 milyar dolara geriledi. Turizmde tarihi rekorlar kırdık. İlk defa Akdeniz ülkelerinden fazla turist kabul ettik. Salgına ve kapanmalara rağmen 29 milyon turistle 24 milyar doları aşan turizm geliri elde ettik. Bu yıl bunu da aşacağız ve rekorlarımızı kıra kıra yolumuza devam edeceğiz. Kişi başına düşen turizm geliri artarak devam edecek.
TL’yi güçlendirecek enstrümanlarımızı sunduk, dönem bu enstrümanları kullanma dönemi. Birilerinin bize söylediği ve öğrettiği şeyin dışına çıkıyoruz, bu yolda yürümeye devam edeceğiz. Kur artık tartışılır olmaktan çıktı. Döviz kurları dengeye kavuştu.”
KUR GEÇEN SENEYE GÖRE YÜZDE YÜZE YAKIN YÜKSELDİ
Bakan Nebati’nin kurla ilgili ‘Dengeye kavuştu’ açıklaması tepkilere neden oldu. Sosyal medyada vatandaşlar geçen sene 7,30 lira seviyesinde olan ve bugün itibariyle 13,40 lirada olan dolar kurunun ‘normal’ olarak algılanmasına tepki gösterdi.
CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, Halktv’de yayınlanan Kadraj programında Demirören Grubu ve beş şirketin 19-20 Aralık tarihlerinde yüksek fiyattan döviz sattığını, sonrasında yeniden döviz aldığını iddia etti.
Demirören Grubu ve 5 şirketin döviz bozdurduğu ile alakalı kesin bilgi elde ettiğini belirten Başarır “20 Aralık’ta Demirören Grubu ve 5 şirket, bunlar 19-20 Aralık günü çok büyük miktarda dolar bozdurduğunu, 3-4 gün içerisinde de tekrar döviz aldığını biliyoruz. Ziraat Bankası’na Halk Bankası’na Vakıfbank ve diğer bankalarla bizzat görüşmek istedim, bilgi vermediler” açıklamasında bulundu.
Demirören Grubu’nun döviz satarak yaklaşık 6 milyar dolar kar elde ettiğini söyleyen Başarır “Beş tane şirket, Yıldırım Demirören, 19-20 Aralık’ta dövizini 18 liradan satmıştır. 10,30’a düştüğünde de bu şirketler döviz almıştır. Yani 10 milyar dolar bozduran bu şirketlerin yaklaşık 16 milyar doları olmuştur” dedi.
Başarır sözlerini şöyle bitirdi:
“Bu para yetim, çiftçi, işsiz gençlerimizden, 84 milyondan çıkmıştır. Bu şekilde Demirören Grubu’nun Ziraat Bankası’na olan 750 milyon dolar borcu 400 milyon dolar civarında kapatılmıştır.”
ABD‘li Stephanie Matto, çıkardığı gazı kavanozlayıp satarak haftalık 70 bin dolar kazanıyor. Ancak fenomenin taleplere yetişebilmek adına daha fazla gaz çıkarma girişimi hastanede son buldu.
GÖĞSÜNDE ŞİDDETLİ BİR AĞRI HİSSETTİ
Hayranlarından aldığı siparişler doğrultusunda aşırı gaz çıkarmaya çalıştığından dolayı göğsünde şiddetli bir acı hissettiğini ifade eden 31 yaşındaki fenomen, yapılan kan ve EKG testlerinde kalp krizi belirtilerine rastlanıldığını ve bu yüzden işini bırakmak zorunda kaldığını açıkladı
Geçtiğimiz Kasım ayından itibaren çıkardığı gazı kavanozda muhafaza ederek hayranlarına satmaya başlayan Stephanie, talepleri karşılamak için sürekli lifli yiyecekler yediğini açıklamıştı. Bu yolla haftada elli kavanoz üretebilen Steph, doktorlara gazını sattığını söyleyemediği için uyguladığı diyeti anlattı. Doktorların bu diyetin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini söylemesi üzerine diyetinden vazgeçen Steph, bu nedenden dolayı işini de bırakmak zorunda kaldı.
Küresel piyasalar enflasyonla mücadele ederken kripto paralarda da durgunluk gözlemleniyor. Merkez bankalarının enflasyonla mücadele ve parasal genişlemeden kaynaklanan bolluğu azaltmak için faiz artırımına gidiyor olması kripto paralarda durgunluğa neden oldu.
Ülkelerin regülasyonları hızlandırmaya başlaması da piyasaları olumsuz etkiliyor. Çin‘in kripto paralara karşı olan sert tutumu, İran‘ın enerji ihtiyacı nedeniyle Kripto Para madenciliğini bir süreliğine yasaklaması baskı unsuru oluşturuyor.
BITCOIN SAKİN SEYİRDE
Lider kripto para birimi Bitcoin Kasım ayında gördüğü 69 bin dolarlık tarihi zirvesinin ardından toparlanma işareti göremeden sert düşüşe sahne oldu. Bitcoin güne 46 bin 979 dolardan başladı. Gün içinde en düşük 46 bin 621 Dolar, en yüksek de 47 bin 550 dolar seviyesini gördü. Saat 19:00 itibarıyla Bitcoin tarihi zirvesinden yüzde 33 oranında geride 46 bin 680 dolar seviyesinde işlem görüyor.
DOMINANS DA DÜŞÜŞTE
Bitcoin’in dominansı 40’ın altına geriledi. Bu seviyelere geçtiğimiz Mayıs ayında inen Bitcoin’de güç kaybının devam ettiği görülüyor. Bitcoin’de güçlenme olması için piyasalardaki genel öngörü dominansın yüzde 42 seviyesinin üstüne çıkması olarak öne çıkıyor.
ABD‘de metroya bedava binmek isteyen bir kişi, turnikenin üzerinden atlamaya çalıştığı sırada düşerek yaşamını yitirdi.
ABD’nin New York şehrinde bir kişi, pazar günü turnikeden atlayarak metroya bedava binmek istediği esnada kafa üzeri düşerek yaşamını yitirdi. Güvenlik kameraları tarafından kaydedilen olayda, metro turnikesinden atlamaya uğraşan kişi defalarca başarısız atlama girişiminde bulundu. Son denemesinde ise turnikenin üstünden atlamaya çalışan 28 yaşındaki kişi, takla atarak kafa üzeri yere düşüyor.
Yaşanan kaza ardından metroya gelen sağlık birimleri, şahsın olay yerinde yaşamını yitirdiğini tespit ederken, ölüm sebebinin ise boyun kırığı olabileceği düşünülüyor.
Yaşamını yitiren kişinin kaçak olarak binmek istediği metronun bilet ücretinin ise 2.75 dolar olduğu öğrenildi.
Türkiye‘de senelik enflasyon yüzde 36’yı geçerek Kasım 2002 senesinden beri en yüksek düzeye çıktı. 2021’in son çeyreğinde Türk lirasının Dolar ve Euro başta olmak üzere yabancı para birimleri karşısında erimesi ve sonrasında gelen zamlar Tüketici Fiyat Endeksi’ne (TÜFE) yansıdı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Aralık 2021’de enflasyonun geride bıraktığımız senenin aynı ayına oranla yüzde 36,08 olduğunu duyurdu. Bu oran AK Parti iktidarında görülen en yüksek oran olarak kayda geçti.
Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) göre ise 2021 senesinde enflasyondaki artış yüzde 82 kadar.
TÜİK, 2003’te TÜFE’yi 100’e eşitlediğinden (2003:100) bu ölçek ile alakalı veriler Ocak 2004’ten başlamakta.
Ondan önce paylaşılan veriler ise TÜFE’nin 1994’te 100’e eşitlenmesi (1994:100) hesabına dayanıyor.
AK PARTİ DÖNEMİNİN ZİRVESİ
Bu nedenle 2002-2004 arasını kıyas ederken bunu dikkate almak lazım. Fakat buna karşın Aralık 2021’de TÜFE, AK Parti döneminin zirvesini gördü. Daha önceki en yüksek iki oran 1994:100 ölçeğinde yüzde 31,8 ile Kasım 2002 ve yüzde 30,8 ile Mayıs 2003’te görülmüştü.
Yeni hesaplamanın başladığı Ocak 2004’ten beri ise en yüksek enflasyon yüzde 25,24 ile Ekim 2018’de yaşanmıştı. TÜFE, 2018’in Eylül ayında ise yüzde 24,52 olmuştu.
AK Parti döneminde Ocak 2004’ten beri TÜFE yalnızca birkaç ay yüzde 20’nin üstünü gördü.
Kasım 2018’de yüzde 21,2 olan TÜFE, Kasım 2021’de 21,31 olarak hesaplandı. Eylül 2018-Ocak 2019 arasında peş peşe beş ay süresince yüzde 20’nin üstüne çıkan enflasyon Kasım 2021 haricinde yüzde 20’yi geçmemişti.
TÜFE Mart 2011’de yüzde 3,99 ile AK Parti yıllarında en düşük seviyeyi gördü. Ocak-Mart 2011 döneminde enflasyon yüzde 4 oldu.
Dünyaca ünlü teknoloji şirketi Apple yine bir ilke imza attı. ABD merkezli teknoloji devi, hisse fiyatının 182.86 doları geçmesi ile dünyada 3 trilyon dolar piyasa değerine ulaşan ilk halka açık şirket oldu.
2 TRİLYON DOLARDAN BU SEVİYEYE GELMESİ 1 YIL SÜRDÜ
Apple’ın 2 trilyon dolarlık piyasa değerinden 3 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşması ise iki yıldan kısa sürdü. Apple’ın1 trilyon dolarlık piyasa değerinden 2 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşması da yaklaşık 2 yıl sürmüştü.
SIRADAKİ ŞİRKET MİCROSOFT
Apple ardından 3 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaşması beklenen şirket ise, ABD merkezli bir diğer teknoloji şirketi olan Microsoft’un olması bekleniyor. Microsoft, geçtiğimiz sene haziran ayında 2 trilyon dolarlık piyasa değerini aşmıştı.
Pazar Postası’na açıklamalarda bulunan ünlü sunucu Burcu Esmersoy, ” Türkiye‘deki ekonomik dalgalanma sizi de etkiledi mi?” sorusuna şu cevabı verdi:
“Bu konuda dünyanın en komik hikayesine sahibim. Benim finans işinde çalışan çok başarılı bir arkadaşım var. Yıllar önce onların bahçesindeyiz. Arkadaşım Seda, ‘Burcu dolar çıkacak, dolara yatırım yap’ dedi. O zamanlar dolar 2,56 filandı… Bankacımı arayıp fikrini sordum. ‘Ya boşver’ dedi. O günden bugüne dolar alamadım gitti. Ben eski kafalıyım. Bize hep ‘Evin olsun’ diye öğretildi. Şükür geleceğimi garanti altına alacak bir yatırımım var. Türk Lirası’ndayım ve kafamı dolar konusunda yormuyorum.”
Esmersoy, “Vasiyetiniz var mı?” sorusu ardından da “Hazırladım bile. Her şeyimi yardım kuruluşlarına ve üvey kız kardeşime bağışlıyorum” ifadelerini kullandı.
Türkiye‘de hayat pahalılığı her geçen gün artarak devam ederken, döviz kurlarındaki düşüşle fiyatlarda indirim beklentisine giren yurttaşlar yeni yılın ilk dakikalarında zam yağmuruyla karşılaştı.
Gazeteci İsmail Saymaz, 2022’nin ilk dakikalarında gelen zamlara ilişkin olarak, “Güya dolar düşünce fiyatlar düşecekti. Marketlere sözde fiyat baskını yapılırken, kazığın feriştahı hükümetten geldi.” eleştirisinde bulundu.
Gazeteci Saymaz yazısında, “Elektriğe yüzde 52’den 127’ye kadar… Doğalgaza yüzde 25…Buğdaya yüzde 23 zam! İki boğaz köprüsünde çift yönlü tarifeye geçildi. Neyse ki köprünün ortasında…” diye yazdı.
