TARGEV BAŞKANI SAMİ DOĞAN: BUĞDAY TABAN FİYATLARI ÜRETİM MALİYETİ VE DÜNYA PİYASALARINDAKİ FİYATLAR DİKKATE ALINARAK BELİRLENMELİ
Tarımsal Gelişme, Eğitim ve Sosyal Dayanışma Vakfı (TARGEV) Başkanı Sami Doğan, 2023 yılı buğday taban fiyatlarının, buğday üretim maliyetleri, dünya piyasalarındaki buğday fiyatları, yurtiçi borsa fiyatları ve çiftçinin geçmiş yıllardaki kayıplarının dikkate alınarak belirlenmesi gerektiğine işaret ederek, “2023 yılında TMO beyaz ve kırmızı sert ekmeklik buğdaylar için en az 9 bin 500 TL/ton, makarnalık buğdaylar için 10 bin 500 TL/ton alım fiyatı belirleyerek alım yapması gerekmektedir. Açıklanacak bu fiyatlara ilave olarak TMO Tarım Kanunu’nda yer alan fark ödeme desteğini devreye sokarak, 2023 yılında alım yapacağı buğdaylar için bin 500 TL/ton fark ödemesi uygulamalıdır” dedi.
TARGEV Başkanı Doğan, bugün yaptığı yazılı açıklamada, buğday taban fiyatları ve Türkiye’nin buğday üretimindeki azalmayla ilgili uyarılarda bulundu. Doğan, buğday üretimini artırmaya yönelik politikalar için acil olarak önlem alınmaz ise önümüzdeki yıllarda başta ekmek olmak üzere diğer buğdaya dayalı mamul ürünlerin temininde büyük sorunlar yaşanacağına dikkat çekti.
Doğan açıklamasında şöyle dedi:
“1,4 MİLYON HEKTAR ALAN BOŞ BIRAKILMAKTADIR: Türkiye'de yaklaşık 8 milyon hektar buğday tarımı yapılabilecek alan varken 2022 yılında ancak 6,6 milyon hektar alanda buğday ekimi yapılmıştır. 2000'li yıllardan sonra girdi fiyatlarının sürekli artması yanında, desteklerinin çok düşük kalması, piyasada oluşan ürün fiyatlarının da istenilen düzeyde artmaması ve TMO'nun destekleme alımı yapmaması buğday ekim alanlarının azalmasına neden olmuştur. Ülkemizde en az 1,4 milyon hektar buğday ekilebilecek alan boş bırakılmaktadır. Boş bırakılan alanlardan dolayı yılda ülkemizin 4 milyon ton buğday üretim kaybı söz konusudur. Türkiye'nin son sekiz yıllık ortalama buğday üretimi 20,2 milyon ton olmuştur, bu üretim miktarıyla dünyanın sayılı buğday üreticisi ülkeleri arasında yer almaktadır. Türkiye, 2022 yılında dünya buğday üretiminin yaklaşık yüzde 2,2'sini, dünya buğday ekim alanının ise yüzde 3,1 ini oluşturmuştur.
DÖVİZ KURLARI ARTTIKÇA GİRDİ FİYATLARI DA ARTMAKTADIR: Sadece yurt içi gıda talebinin karşılanması için 18 milyon ton buğdaya ihtiyacımız bulunmaktadır. Bunun yanında 1,4 milyon ton tohum, 2,5 milyon ton da yem ihtiyacı dikkate alındığında toplam yurtiçi talebin karşılanması için en az 22 milyon ton buğdaya ihtiyacımız bulunmaktadır. Diğer taraftan 7,5-8 milyon tona yaklaşan yıllık un, makarna, irmik, bisküvi gibi işlenmiş ürün ihracatımız da dikkate alındığında Türkiye'nin buğday üretimini mutlaka 32 milyon tona çıkarması gerekmektedir. Döviz kurları arttıkça girdi fiyatları da artmaktadır. Türkiye'de 2023 yılında dekara buğday maliyeti -bölgelere göre değişmektedir- 2 bin 250 - 2 bin 400 TL olarak hesaplanmıştır. Mazot, traktör, biçerdöver ve işçilik fiyatlarında olağan üstü bir artışın olmaması durumunda 2023 yılı ürünü buğdayın kilogram maliyeti en az 7,5-8,0 TL olacağı tahmin edilmektedir.
MAMUL ÜRÜNLERİN TEMİNİNDE ÜLKEMİZDE BÜYÜK SORUNLAR YAŞANACAK: 11 Mayıs 2023 tarihinde Polatlı Ticaret Borsasında 1. derece kırmızı sert buğdaylar 8 bin 616 TL/tondan, düşük vasıflı ekmeklik buğdaylar ise 7 bin 200 TL/tondan işlem görmektedir. Başta ekmek olmak üzere, makarna, bulgur, irmiğin ham maddesi olan buğdayın üretiminin mutlaka gıda güvencesi bakımından yerli üretimden sağlanması bunun içinde mutlaka buğday üretim politikasının değiştirilerek ülkemize uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Buğday üretimini artırmaya yönelik politikalar için acil olarak önlem alınmaz ise önümüzdeki yıllarda başta ekmek olmak üzere diğer buğdaya dayalı mamul ürünlerin temininde de ülkemizde büyük sorunlar yaşanacaktır.
FARK ÖDEMESİ DESTEKLERİ ARTTIRILMALI: 2023 yılı buğday üretiminin, içinde bulunduğumuz mayıs ayında olumsuz bir hava durumu yaşanmaması halinde geçen yıldan daha fazla olacağı ve yaklaşık 21 milyon tonun üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2023 yılı buğday taban fiyatları açıklanırken buğday üretim maliyetleri, dünya piyasalarındaki buğday fiyatları, yurtiçi borsa fiyatları ve çiftçinin geçmiş yıllardaki kayıpları dikkate alınarak belirlenmesi ve 2023 yılında TMO beyaz ve kırmızı sert ekmeklik buğdaylar için en az 9 bin 500 TL/ton, makarnalık buğdaylar için 10 bin 500 TL/ton alım fiyatı belirleyerek alım yapması gerekmektedir. Açıklanacak bu fiyatlara ilave olarak TMO Tarım Kanunu’nda yer alan fark ödeme desteğini devreye sokarak, 2023 yılında alım yapacağı buğdaylar için bin 500 TL/ton fark ödemesi uygulamalıdır.”
